Hiệp phụ trong bóng đá là một khái niệm quan trọng, mang tính quyết định trong các trận đấu loại trực tiếp (knock-out) khi hai đội không thể phân định thắng bại sau 90 phút thi đấu chính thức. Đây là khoảng thời gian thử thách cực đại về thể lực lẫn trí lực của các cầu thủ và huấn luyện viên. Bongdanet sẽ cung cấp cái nhìn chuyên sâu, chính xác về các quy định, luật lệ và sự khác biệt của hiệp phụ tại các giải đấu hàng đầu thế giới.
Hiệp phụ trong bóng đá là gì?
Đây là khoảng thời gian thi đấu thêm được tổ chức ngay sau khi hai hiệp chính kết thúc với tỷ số hòa. Mục đích tối thượng của hiệp phụ là tìm ra đội chiến thắng mà không cần phải bước vào loạt sút luân lưu 11m đầy may rủi. Trước đây, bóng đá thế giới từng áp dụng luật “bàn thắng vàng” (đội nào ghi bàn trước sẽ thắng ngay lập tức) hay “bàn thắng bạc”, nhưng hiện nay các quy định này đã bị FIFA bãi bỏ để đảm bảo tính công bằng và hấp dẫn.
Theo quy định của Hội đồng Hiệp hội Bóng đá Quốc tế (IFAB), không phải trận đấu nào có tỷ số hòa cũng bước vào hiệp phụ. Nó chỉ xuất hiện trong các trận đấu cần xác định đội đi tiếp vào vòng trong hoặc trận chung kết tranh cúp vô địch.
Thời lượng và quy định trong hiệp phụ bóng đá
Không giống thời gian thi đấu chính thức hay các phút bù giờ, hiệp phụ trong bóng đá có những quy chuẩn riêng biệt về thời gian và cách thức vận hành mà mọi người xem cần nắm rõ.
XEM THÊM : Hooligan trong bóng đá: Lịch sử, thực trạng và hậu quả
Thời gian thi đấu
Khoảng thời gian này được quy định rất chặt chẽ để đảm bảo các cầu thủ không bị vắt kiệt sức lực nhưng vẫn đủ thời gian thực hiện các toan tính chiến thuật. Theo luật hiện hành, tổng thời gian của hiệp phụ trong bóng đá là 30 phút. Thời gian này được chia đều thành hai hiệp nhỏ, mỗi hiệp kéo dài đúng 15 phút.
Điều quan trọng cần lưu ý là luật này áp dụng trọn vẹn thời gian, nghĩa là dù có bàn thắng được ghi, trận đấu vẫn tiếp tục cho đến khi hết giờ (trừ trường hợp trận đấu bị hoãn hủy). Ngoài ra, trọng tài vẫn có quyền cộng thêm thời gian bù giờ cho mỗi hiệp phụ nếu có các tình huống bóng chết, chấn thương hoặc thay người làm gián đoạn trận đấu.
Luật nghỉ giữa hai hiệp phụ
Sự khắc nghiệt của hiệp phụ nằm ở việc thời gian nghỉ ngơi của cầu thủ bị cắt giảm xuống mức tối thiểu nhằm duy trì tính liên tục của trận đấu. Khác với 15 phút nghỉ giải lao giữa hai hiệp chính, thời gian nghỉ giữa hai hiệp phụ thường rất ngắn, thông thường không quá 1 phút.
Khoảng thời gian này chỉ đủ để các cầu thủ đổi sân và uống nước nhanh ngay tại đường biên. Các huấn luyện viên thường tận dụng những giây ngắn ngủi này để xốc lại tinh thần hoặc đưa ra chỉ đạo chiến thuật chớp nhoáng. Cầu thủ không được phép rời sân vào phòng thay đồ trong khoảng nghỉ này.
Các thay người được phép trong hiệp phụ
Để thích ứng với cường độ vận động cao trong 120 phút, IFAB và FIFA đã có những điều chỉnh mang tính cách mạng về luật thay người trong những năm gần đây. Khi trận đấu bước vào hiệp phụ trong bóng đá, các đội bóng thường được cấp thêm một quyền thay người bổ sung (quyền thay người thứ 6 nếu giải đấu cho phép thay 5 người trong 90 phút).
Quy định này giúp các đội bóng đảm bảo thể lực cầu thủ, tránh chấn thương và tạo ra các đột biến về chiến thuật. Nếu một đội chưa sử dụng hết quyền thay người trong hai hiệp chính, họ được phép cộng dồn số quyền đó vào thời gian thi đấu hiệp phụ.
- Quyền thay người cộng thêm: 01 cầu thủ.
- Thời điểm thay: Bất cứ lúc nào trong 30 phút hiệp phụ.
Vai trò của hiệp phụ trong các giải đấu lớn
Tùy thuộc vào tính chất và quy mô của từng giải đấu, quy định áp dụng hiệp phụ trong bóng đá sẽ có những sự điều chỉnh linh hoạt để phù hợp với lịch thi đấu và sức khỏe cầu thủ.
World Cup
Trong khuôn khổ World Cup, hiệp phụ trong bóng đá chỉ được áp dụng từ vòng 16 đội (vòng knock-out) trở đi. Tại vòng bảng, nếu hai đội hòa nhau sau 90 phút, tỷ số sẽ được giữ nguyên và mỗi đội nhận 1 điểm.
Lịch sử World Cup đã chứng minh vai trò quan trọng của hiệp phụ, ví dụ điển hình là trận chung kết World Cup 2014 khi Mario Götze ghi bàn thắng duy nhất trong hiệp phụ thứ hai giúp Đức vô địch, hay trận chung kết 2022 kịch tính giữa Argentina và Pháp buộc phải giải quyết sau 120 phút.
Champions League
Đấu trường danh giá nhất cấp câu lạc bộ tại Châu Âu cũng có những quy định rất cụ thể về thời gian thi đấu thêm giờ này. Tại UEFA Champions League, hiệp phụ trong bóng đá được áp dụng cho các trận đấu loại trực tiếp (từ vòng 1/8 đến chung kết). Trước mùa giải 2021/2022, luật bàn thắng sân khách vẫn được tính trong thời gian hiệp phụ, gây ra nhiều tranh cãi về sự công bằng.
Tuy nhiên, hiện nay UEFA đã xóa bỏ luật bàn thắng sân khách. Điều này đồng nghĩa nếu tổng tỷ số sau hai lượt trận là hòa, hai đội sẽ đá hiệp phụ. Nếu vẫn hòa, loạt luân lưu sẽ quyết định người chiến thắng.
Hiệp phụ trong bóng đá đóng vai trò then chốt trong việc phân định thắng thua một cách công bằng dựa trên năng lực thi đấu thực tế trên sân cỏ. Với thời lượng 30 phút chia làm hai hiệp, cùng các quy định mở về quyền thay người, hiệp phụ không chỉ là cuộc đua về thể lực mà còn là màn đấu trí căng thẳng của các huấn luyện viên. Việc nắm rõ các luật lệ này giúp người hâm mộ theo dõi trận đấu với tâm thế chủ động và tận hưởng trọn vẹn sự kịch tính của môn thể thao vua.